Bệnh viện Mắt Bình Định

Lễ Mit - tinh phát động và hưởng ứng Tuần lễ Glôcôm

Năm 2014, Hiệp hội Glôcôm thế giới (WGA) và Hiệp hội Bệnh nhân Glaucoma thế giới (WGPA) kêu gọi ngành Nhãn khoa và cộng đồng quốc tế tiếp tục tổ chức các hoạt động hưởng ứng “Tuần lễ Glôcôm thế giới” diễn ra từ 9/3 đến 15/3/2014 trên toàn thế giới với chủ đề “BIG – Beat invisible Glaucoma” dịch “Kiểm soát bệnh glôcôm” thông qua những hoạt động tuyên truyền giáo dục về bệnh Glôcôm nhằm nâng cao nhận thức và quan tâm của cộng đồng về bệnh này nhằm đạt được mục tiêu “ Vision 2020”.

Tại Hà Nội, ngày 11/3/2013 Bệnh viện Mắt TW tổ chức Lễ Mít - tinh phát động và hưởng ứng Tuần lễ Glôcôm, cùng hoạt động khám, tư vấn cấp thuốc miễn phí cho tất cả những bệnh nhân Glôcôm đã và đang được điều trị, theo dõi bệnh Glôcôm; khám sàng lọc và điều trị miễn phí bệnh Glôcôm cho người nghèo, đối tượng chính sách, thương bệnh binh, người khuyết tật trong dịp Tuần lễ Glôcôm, từ ngày 9/3 đến 15/3/2013 tại BV Mắt TW- 85 Bà Triệu, Hà Nội.

Thuật ngữ “Glôcôm” (dân gian thường gọi là bệnh thiên đầu thống) là một bệnh lý của đầu dây thần kinh thị giác, tiến triển cấp và mãn tính, trên lâm sàng biểu hiện đặc trưng bởi tổn hại thị trường, lõm teo đĩa thị và thường liên quan đến tình trạng nhãn áp cao. Glôcôm là một căn bệnh nguy hiểm, thường gây đau nhức mất thị lực, có thể gây mù vĩnh viễn. Tuy nhiên có thể phòng tránh được mù loà do Glôcôm bằng cách phát hiện sớm, điều trị kịp thời bằng thuốc hoặc can thiệp phẫu thuật và phải được theo dõi thường xuyên, tái khám định kỳ. Bệnh Glôcôm đứng thứ hai trong các nguyên nhân gây mù loà không phục hồi ở hầu hết các khu vực trên thế giới, thường chỉ đứng sau đục thể thủy tinh. Bệnh nguy hiểm ở chỗ không có thuốc điều trị hoặc phẫu thuật nào có thể phục hồi được những tổn thương chức năng và thực thể do Glôcôm gây ra. Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng nên rất khó phòng ngừa bệnh.

Theo báo cáo của Tổ chức Y Tế Thế giới năm 2008 số người bị mù cả hai mắt do Glôcôm chiếm 10% tỷ lệ mù loà chung. Theo các nghiên cứu mang tính dự báo trong khu vực và trên thế giới số lượng bệnh nhân Glôcôm sẽ tăng lên đáng kể vào những năm tới, ước tính sẽ có 80 triệu người mắc bệnh glôcôm vào năm 2020, chiếm tỷ lệ 2,86% số dân số trên 40 tuổi. Theo Quigley và Broman dựa vào các nghiên cứu trên quần thể và đưa ra dự báo rằng số người mù lòa cả hai mắt do Glôcôm sẽ tăng từ 8,45 triệu (năm 2010) lên 11,2 triệu (năm 2020). Số người mù ngày càng tăng do sự già hóa của dân số thế giới. Đa số những người mù trên thế giới hiện nay sống ở các nước đang phát triển, đặc biệt trong nhân dân vùng nông thôn, nơi thiếu các dịch vụ chăm sóc mắt hoặc khó tiếp cận tới các dịch vụ đó. 47% người bệnh Glôcôm thuộc về châu Á, hơn 75% trong số đó bị Glôcôm góc đóng. Các nước Đông Nam Á vào năm 2010 sẽ có khoảng 4,2 triệu người bệnh Glôcôm, và quần thể dân số trên 40 tuổi bị Glôcôm chiếm tỷ lệ khoảng 2,38% (gần 2 triệu người).

Tại Việt Nam, theo kết quả điều tra RAAB của Bệnh viện Mắt Trung ương năm 2007 trên 16 tỉnh, thành tỷ lệ mù loà ở người trên 50 tuổi chiếm 3,1%, trong đó khoảng 25.000 người mù do bệnh Glôcôm, chiếm tỷ lệ 6,5%. Theo một báo cáo mới nhất của Bệnh viện Mắt TW năm 2011 tại 2 tỉnh Nam Định và Thái Bình:Tỷ lệ Glôcôm trong một số cộng đồng dân cư nghiên cứu chiếm tới 2,2% (ở Nam Định) và 2,4% ( tại Thái Bình). Hầu hết người dân tham gia khám sàng lọc (94%) còn lơ mơ hoặc không nghe biết gì về bệnh Glôcôm.

Một vấn đề đáng báo động về việc người dân lạm dụng và tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt, không có chỉ định của thầy thuốc khiến cho mắt có thể bị Glôcôm do tra Corticoid kéo dài. Trên thị trường có bán các loại thuốc nhỏ mắt có chứa steroids có thể dẫn đến mắt bị Glôcôm nếu dùng trong thời gian dài.

Theo thống kê BV Mắt TW năm 2009, bệnh nhân bị Glôcôm góc mở, có tiền sử tra Corticoid tại mắt kéo dài chiếm 31,7% đến 33,1%, trong đó số người trong lứa tuổi lao động (25-59) chiếm 63,1%.

Theo các bác sỹ Bệnh viện Mắt TW: Nhiều bệnh nhân mắc bệnh Glôcôm khi nhập viện trong tình trạng muộn, thị lực rất thấp, nguy cơ mù loà cao. Cũng có nhiều bệnh nhân đến điều trị nhưng không tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc và phác đồ điều trị nên nguy cơ tái phát rất cao. Qua theo dõi bệnh nhân Glôcôm góc mở điều trị tại khoa, có tới 43% bệnh nhân có bệnh tiến triển nặng thêm và tỷ lệ bệnh nhân mắc bệnh Glôcôm tăng dần theo từng năm: từ 5,4% (2004) đến 8,2% (2007) và 9,7% (2008).

Bệnh glôcôm còn có yếu tố di truyền nên người bệnh và những người ruột thịt của bệnh nhân cần có kiến thức để phát hiện bệnh glôcôm sớm và đến ngay cơ sở chuyên khoa mắt để có phương pháp điều trị kịp thời. Vì vậy công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức phòng tránh Glôcôm và hướng điều trị khi mắc bệnh Glôcôm là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu.

Những đối tượng sau đây có nguy cơ cao mắc bệnh glôcôm:

• Những người trên 35 tuổi. Tuổi càng cao, khả năng bị Glôcôm càng lớn.
• Những người ruột thịt của bệnh nhân Glôcôm
• Bệnh nhân có tiền sử dùng corticoid kéo dài (tra mắt hoặc toàn thân)
• Những bệnh nhân có bệnh toàn thân như: đái tháo đường, cao huyết áp ...
• Những người có nhãn cầu nhỏ như bị viễn thị nặng, giác mạc nhỏ, tiền phòng nông hoặc những người dễ xúc cảm, hay lo âu là cơ địa thuận lợi để xuất hiện cơn glôcôm
• Nhãn áp cao trên 25 mmHg

Một số triệu chứng lâm sàng:

Cơn glôcôm góc đóng cấp điển hình:

• Bệnh Glôcôm thường khởi phát đột ngột buổi chiều tối, hoặc khi bệnh nhân đang cúi xuống đọc sách, hoặc sau những sang chấn tinh thần mạnh.
• Biểu hiện mắt đột ngột đau nhức dữ dội từng cơn, lan lên nửa đầu cùng bên, bệnh nhân nhìn đèn thấy có quầng xanh đỏ như cầu vồng, thường buồn nôn hoặc nôn, đau bụng, vã mồ hôi, mắt đỏ lên và nhìn mờ ở nhiều mức độ, có thể chỉ mờ như nhìn qua màn sương nhưng cũng có thể giảm thị lực trầm trọng xuống còn đếm ngón tay hoặc bóng bàn tay. Sờ tay vào mắt thấy nhãn cầu căng cứng như hòn bi. Đôi khi bệnh nhân thấy sợ ánh sáng, chảy nước mắt nhưng không tiết rử mắt, mi mắt sưng nề, mắt đỏ theo kiểu cương tụ rìa, giác mạc phù nề mờ đục

Khi có những triệu chứng như trên người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám mắt, đo nhãn áp và xử trí kịp thời.

Tuy nhiên, có những trường hợp bị mắc bệnh Glôcôm xuất hiện âm thầm, tiến triển chậm trong thời gian dài, thị lực trung tâm thường được bảo tồn đến giai đoạn muộn của bệnh nên bệnh nhân không nhận thấy thị lực của mình đang giảm đi cho đến khi bệnh đã ở giai đoạn tiến triển với tổn hại nặng thị thần kinh và thị trường. Đa số bệnh nhân không cảm thấy đau nhức mắt, một số trường hợp đôi khi thấy mắt căng tức nhẹ thoáng qua hoặc nhìn mờ như qua 1 màn sương rồi tự hết, những triệu chứng trên thường không rõ ràng nên bệnh nhân ít để ý đến.

Điều trị bệnh glôcôm:

Bệnh Glôcôm là một cấp cứu nhãn khoa. Khi phát hiện mắc bệnh Glôcôm cần được điều trị ngay bằng thuốc tra mắt và uống thuốc hạ nhãn áp, các thuốc này phải được sử dụng theo chỉ định, theo dõi chặt chẽ của bác sỹ nhãn khoa. Glôcôm góc đóng thường được chỉ định điều trị phẫu thuật, laser,… sau khi đã điều trị cấp cứu hạ nhãn áp bằng thuốc. Mắt chưa bị lên cơn glôcôm cũng cần phải điều trị dự phòng bằng lade hoặc phẫu thuật. Glôcôm góc mở cần can thiệp phẫu thuật khi điều trị thuốc không đạt hiệu quả mong muốn 

Mục đích điều trị Glôcôm là nhằm ngăn chặn bệnh không tiếp tục gây tổn thương đầu dây thần kinh thị giác. Bệnh nhân khi đã mắc bệnh glôcôm nhất thiết phải đi khám định kỳ, được các bác sỹ nhãn khoa tư vấn, theo dõi thường xuyên theo một quy trình chặt chẽ nhằm kiểm soát được diễn biến bệnh, hạn chế tối đa tổn hại về thực thể và chức năng thị giác

Theo website VNIO

• Trang trước
• Trang sau